TERS LALE YETİŞTİRİCİLİĞİ

        Ters lale ülkemizde yüksek rakımlı yerlerde sağlıklı bir şekilde yetişmektedir. Ama rakımı düşük yerlerde yetiştiriciliği kısıtlanmakta ve daha köklendirme aşamasında sıkıntı olmaktadır. Ters lale yetiştiriciliğini öğrenmek için 100 tane ters lale soğanı çürüttüm diyebilirim, ama sonunda başarılı bitkiler yetiştirip çoğundan sağlıklı çiçekler alabildim.

        Ters lale soğanı suya çok hassastır. Baharlık ürünlerin aksine soğan köklendikten sonra bile suya hassaslığı devam eder. Bir kez sulama yaklaşık 1,5-2 ay gidebilmektedir. Saksıda yetişen ürünlerde toprak karışımı çok fazla önem arz eder. Soğanın etrafı sadece dişli kumdan oluşmalıdır. Ancak böylece fazla su absorbe edilmiş ve soğan fazla nemden korunmuş olur. Soğanın dış cevresindeki kumun altındaki toprakta fazla suyu tahliye edebilecek  özellikte olmalı.

        Ters lale soğanını elinize aldığınızda ortası açık, soğan pulları gevsek, dış cevresi hafif pörsümüş yapıdadır. Soğan dikimini yapacağınız alan eğer bahce ise, önceden topragını kum ağırlıklı olmasına özen göstermeliyiz ve su tutmadığından emin olmalıyız, eğer saksıya dikilecek ise saksı topragının geçirgen yapıda ve saksının tahliye deliklerinin açık olmasına özen gösterilmelidir. Bunları yaptıktan sonra soğanımızı dikmeden önce 2 cm kum koyup üzerine soğanımızı ve onunda üstünün kapatacak ve 2-3 cm fazla olacak şekilde dişli kum ile kapatıyor ve suluyoruz (saksıdaki dikimde sulama çok seyrek olabilir).  Soğan dikildikten ve sulama yapıldıktan sonra, soğan yapısı sıkışarak sağlam bir yapıya bürünüyor ve kök salmaya başlıyor. Bu kök salma 2. haftadan itibaren başlayabiliyor. Belli bir kök salımından sonra ilk filizler görünmeye başlıyaaktır ve bu süreçten sonra kesinlikle bitkinizin yerini değiştirmeyin. Bu süreçten sonra yer değişiklikleri bitkinizin ya çok erkenden düzensiz çiçek açmasına yada çiçek açmamasını sağlayacaktır ( Bitkinize yer beğenirken mayıs- haziran ayında çiçek açacağını bunun için sıcak olmayacak ama direk güneş alabileceği bir yerde olmalı ).
4 litrelik saksılarda ideal olarak yetişebiliyor ve yetiştiği ortamın serin olmalıdır.

       Bitkiniz büyümeye başladığı vakit ilk önce büyük yapraklar verecektir. belli bir boya ulaşınca ( yaklaşık 50 cm ) siyah ve ilk gövdeye göre daha ince yapılı ve siyaha yakın bir gövde oluştutacaktır. Yaklaşık 40 cm daha uzadıktan sonra  bir taç yapısı oluşturup çiçek taslakları oluşacaktır. Belli bir süre sonra olgunlaşan çiçekler açacaklardır. Soğan dikiminden itibaren ilk filizi gördükten  sonra her 15 günde bir gübreleme uygulamasına başlanır ve çiçekler dökülünceye kadar devam eder. Çiçekler döküldükten sonra gübrelemeye son verilir. Çiçekler döküldükten sonra bitkide kuruma meydana gelir ve toprak üstü aksamın 3 te 1 i kuruyunca mevcut sulamaya da son verilir. Üst aksam tamamen kuruduktan sonra topraktan soğanınızı çıkarabilir , serin ve havadar bir ortamda bir daha ki dikim sezonuna ( eylülün 2. haftası ) kadar bekletilir 

İDEAL BİTKİ TOPRAĞI NASIL OLMALI

        En ideal toprak, ihtiyacı kadar suyu alıp fazlasını dışarı salandır. Bunun dışında bitkiye istediği en iyi besin maddelerini sağlayan olmalıdır.

        Her bitkinin toprak isteği faklı olabilir. Bazı bitkiler zengin bir karışım isterken, bazıları en fakir topraklarda rahatlıkla gelişebilir. Toprak istediğinde kaktüslerin toprağı çok ayrı yer tutar. Bunun nedeni ise kaktüs toprağının suyu hızlı emmesinin yanında hızlı kuruması da önemli yer tutar.

        Normal bir toprak karışımda kullanılacaklar: ufak taşlar ( ponza, hydroton ), su tutucular ( perlit, vermikulit, diatomit ), toprak düzenleyiciler ( zeolit ), torf, dişli kum, gübre ve bahçe toprağı olmalıdır.

Ne işe yararlar:

Ufak taşlar : Toprağın sıkışmasını engeller, fazla suyu dışarı çıkışını kolaylaştırır, su tutma özelliği yoktur.

Su tutucular: Kendi bünyelerinin çok üstünde su tutar,  hem gübrelemede gübrenizi tutar hemde sıcak günlerde toprağınızın erken kurumasını önler.

Toprak düzenleyiciler: Toprağınızın yapısını düzenlerler

Torf:  Kaliteli olursa tek başına bile kullanılabilir. Ama kalitesiz olursa bitkiniz çok fazla sıkıntıya girer

Dişli kum: Bitkinizin alacağını mineral madde eksikliğini giderir ve aynı zamanda toprağın sıkışmasını engeller

Gübre: Bitki toprağını düzenler ve bitkinize besin maddesi sağlar. Organik gübrelerin çözünmesi 2 ay bulduğu göz önüne alınmalıdır.

Bahçe toprağı: Değişim olması amaçlı kullanılır. Kullanacağınız toprağın steril olmasına özen göstermelisiniz.


        İdeal toprak karışımı yukarıda bahsedilen maddelerin 1:1 oranında olmalıdır. Böylece tüm bitkileriniz için havalanması iyi, su tutma kapasitesi yüksek, süzek ve organik madde bakımından zengin bir toprak elde edebilirsiniz. 

BİTKİ DÜŞMANI - PAMUKLU / UNLU BİTLER

               Hemen hemen çoğu bitkide bulunan ama sonradan fark edilen ve baş edilmesi zor olan bir zararlıdır, pamuklu bit.  Erken müdahale edilmezse bitkinizi strese sokabilir. 

Mum çiçeğinde pamuklu bit

    Küpelide pamuklu bit

                Pamuklu bitler hava sirkülesi olmayan nemli yerlerde fazla çıkar. Havadar ortamda olsalar bile yan yana sıkışık olan bitkilerin gövdelerinde, yaprak altlarında, yaprak ile gövdenin birleştiği yerlerde sıkça rastlanabilir.

                Erken müdahaleler de önlem almak ve mücadele etmek kolaydır. Elinizde kulak temizleyiciler ile pamuklu bitleri temizleyebilirsiniz. Ama geç kalınan müdahaleler daha zordur. Ev yapımı yada kimyasal olan ilaçları düzenli kullanmak gerekecektir. Anlık ilaçlayıp kurtulamıyorsunuz, birkaç gün sonra yumurtadan yenileri çıkıyor. Sayılar çok olduğunda ilaç, birkaç tane olduklarında bir kürdan yada ince ağızlı herhangi bir malzeme ile temizlemeyebilirsiniz.

Ev yapımı ilaç tarifi,

1 litre su

10 ml alkol

20-25 gr toz sabun yada bulaşık deterjanı

Kimyasal olarak ise,

Bit ( bitki ) ilacı

Böceksiz günleriniz olması temennisi ile …

KAKTÜS BAKIMI

   Kaktüs görselliğinin aksine canlıları, çiçekleri ve çiçek sonrası meyveleri ile cezbeder. Eskiden kaktüs denildiğinde sadece dikenli ve can yakan bitki olarak bilirdim. O zamanlar etrafımda tek çeşit vardı ve dışarıda bakıldıkları için biçimsiz ve çiçeklerini görmezdik. Zaman ilerledikçe kaktüslerin dikenlerinin arasından nasıl muhteşem güzellikte çiçekler açtığına bizzat şahit oldum. önceleri küçük çiçekleri çok hoşuma gitmişti, tâki büyük çiçekli açanları görene kadar ve aşık oldum. Artık kaktüs alırken büyük çiçek açan olmasına özen gösteriyorum.

    Kaktüslerin güzellikleri anlata anlata bitmez, bakım konusuna değinmek istiyorum biraz.

    Nisan ayının 2. haftası ile mayıs ayının ilk haftasına kadar olan sürede ilk sulamalar spreyleme tarzı yapılır. Uzun bir süre susuz kalan bitkilere sulama bir anda yapılması bitkinizin geleceğini tehlikeye sokacaktır, bu yüzden ilk bir kaç sulama spreyleme yapılır. İlk birkaç sulamadan sonraki sulamalar yağmur yada saf ( akü yada klima suyu ) su kullanmalısınız (çeşme suyunda kireç oranı fazla olmasından dolayı bitkinize zarar verebilir) . Sulama yaparken en ideal sulama yöntemi su dolu bir kaba kaktüsünüzü koyarak suyu saksı altından emerek sulamaktır. Bu şekilde kaktüsünüz hem saksı geneline daha hızlı kök salacak hemde fazla susuz kaldığı zamanlarda oluşan geçirimsiz keseklerin tamamı su ile normale dönecektir.Normal sulamaya başladığınız andan itibaren düzenli olarak her ay düzenli olarak dengeli gübre (  15.15.15 veya 20.20.20 ) verebilirsiniz.

   Kaktüs bakımında en önemli etkenlerden biri güneştir. Eğer eviniz kaktüs için yeterli güneş almıyorsa kaktüs bakmanız ileride hayal kırıklığı oluşturabilir. Kaktüs ne kadar güneş olursa o kadar güzel gelişir ve bu gelişmeye bağlı olarak çiçek canlılığı sayısı ve miktarı artar. Bu yüzden güneş olmadan kaktüs yetiştiriciliği neredeyse olmamaktadır. 

   Açan çiçeklerden sonra eğer tozlama yapıp tohum almayacaksanız, solan çiçeklerinizi dikkatli bir şekilde bitkinizden ayırabilirsiniz. Bunun faydası çiçeğe giden enerjinin varsa diğer çiçeklere yoksa bitki bünyesinde kalmasına yardımcı olursunuz. 

   Havaların soğumaları ile kaktüslerinizi ısıtılmayan ama çok düşük sıcaklara maruz kalmayacak alanlara yerleştirmelisiniz. Kaktüsleri soğuk havada kaldıkları zaman yazın güzel çiçeklerini gösterirler. Kısacası çiçek için soğuk hava şart. Bu demek değildir ki, kaktüsleri dışarıda karın altında yada +5 derecenin altında bırakın. Bazı çeşitler -8 lere dayansa bile bu riske edilecek bir durum olmayabilir. Isıtmasız bir odada ısıtılmayan bir serada olabilirler. Unutmadan son olarak sonbahardan nisan ayına kadar kaktüslerinize su vermemeniz çok önemli aksi halde üzücü durumlar ile karşı karşıya kalabilirsiniz.... Kaktüs toprağının nasıl bir özellikte olması konusuna yakında değineceğiz...

Saygılarımızla