DOMATES YETŞTİRİCİLİĞİ

DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

Toprak hazırlığı

Tohumların çimlenmesi için toprak hazırlığı önemlidir.  Çimlenme sırasında tohum için gerekli olan nemi bulundurmalı, ilk kök çıkışı ile sorunsuz gelişecek bir kök gelişimi için toprak hazırlığı önemlidir. Bunlar için toprağın drenajı, su bulundurma oranı, gevsek yapıda olması önemlidir.

 Tüm bunlar göze alındığında ideal çimlendirme toprağında: dişli dere kumu , kaliteli torf, perlit ten oluşacak ( 1:1:1 oranında) karışımlarda tohumlarınız rahatlıkla çimlenebilir  ve şaşırtma sürecine kadar iyi gelişim gösterirler.  

Tohum ekimi ve çimlendirme uygulamaları

Hazırlanan çimlendirme toprağı viyollere ya da çimlendirilecekleri alanlara dökülür.

Ekim ;

-          viyollere yapılacak ise, her göz için tek tohum atılır ve ilk filizden sonra yaklaşık 45 gün sonra fideler şaşırtma yapılır,

-           eğer ekim geniş kaplara yapılacak ise tohumlar aynı kap içerisinde birkaç cm ara ile ekilirler, ilk şaşırtmalar 4. yaprak oluşumundan sonra başlar.

Ekim yaparken dikkat edilecek ilk husus tohum derinliğidir. Bu mesafe tohumun uzunluğun beş katı hesaplanır ve toprak yüzeyinden itibaren o mesafede dikilir. Çok derine yapılan dikimler çimlenmeyi geciktirir veya gerçekleşmesini sağlamaz. Yüzeysel dikimlerde ise filizin kökleri dışarıda olacağı için dik durmada sıkıntı yaşayacaktır veya ilk çimlenme anında oluşacak sıcaklıkta dolayı kök ucunun kurumasına neden olur, buda tohumun ölümü demektir.

Tohumlar çimlendikten sonra yapılacak işlemler,

-          Toprak nemi sürekli kontrol edilmeli ( yetişkin bir bitki gibi sulanmamalı, mümkünse fidenin kök bölgesi çevresine çok az ama sık uygulanmalıdır ) ,

-          Her gün hava nemini arttırmak için fidelerin üstlerine sabah ve akşam sprayleme yapılamlı ( hava hareketi olmayan yerlerde bu işlemi asla uygulamayın, aksı halde fideleriniz mantar hastalığına yakalanacak ve öleceklerdir )

Bu işlem şaşırtma yapılana kadar devam eder.

Tohum ekim ayı iç mekan için 20 derecenin altına inmeyen ortamlarda mart ayı gibi başlar haziran ayına kadar devam eder.

Şaşırtma İşlemi, Amacı

Şaşırtma: fidelerin çimlendirildikleri sıcak yastıklardan ( şartların en ideal olduğu yer  ) asıl yetiştirilecekleri yere dikilmesi işlemidir.

Amacı: fidelerin daha pişkin olmasını sağlayarak hem üst aksamda hızlı gelişme hemde kök kısmında saçak kökler oluşturarak daha verimli olmasıdır.

Şaşırtma yaparken dikkat edilmesi hususlar;

-          Şaşırtma yapacağınız fidelerin toprağını bir kalem ile gevşetilmeli ( böylece fideleri alırken toprak sertliğinden dolayı oluşacak kopmaların önüne geçilmiş olur ),

-          Şaşırtma yaparken fideler sadece ilk çıkan yapraklardan tutularak işlemler yapılır,

-          Fide, yeni yerine dikildiğinde kök seviyesinin hemen üstünden dikilmeli, daha derin yapılacak dikimlerde gövdenin zarar görme ihtimali yükselir

-          Fide asla gövdeden tutulmamalıdır, bu dönemde gövde çok hassastır, ufacık bir baskıda direk zararlanma söz konusu olabilir.

Şaşırtma viyollerden yapılıyor ise, bitkinin topraklı kısmın en alt kısımdan yukarı doğru 2 cm lik kısım bir makas yardımı ile kesilir.

Şaşırtma toplu ekim alanından yapılacak ise, aldığınız çıplak köklü fidenin en en uzun kök ucundan itibaren 2 cm lik kısım kopartılıp dikilir.

Bu kök budama işlemi, bitkinizin kazık kök sisteminden saçak kök sistemine geçişini sağlayacak. Bu da bitkinizi ileride gelişimi arttıracak ve verim üzerinde olumlu etki yapacaktır.

Şaşırtma zamanı ilkbahar geç donları bittikten sonra yapılmalıdır. Eger dikimler saksılara yapılacak ise şaşırtma yapılır ve dışarıya çıkarma işlemi donlar geçtikten sonra yapılmalıdır

Fide Dikiminden Hasat Sonuna Kadar Yapılacak Sabit Uygulamalar

            Fideler gerçek yerlerine dikildikten sonra uygulanacak standart bir düzen uygulama başlar…

Sulama

Bitki toprağı düzenli olarak sulanmalıdır. Her gün aynı saatte aynı miktarda su verilmeli. Düzensiz sulamalar bitki gelişimini olumsuz etkiler.

Sulama miktarı saksınızın boyutuna, bitki büyüklüğüne göre değişir. Ama ölçü parmağınız ile ilk birkaç cm toprağa batırıp nemlilik durumunu kontrol etmektir. Böylece gereksiz sulamaların önüne geçmiş olursunuz. Suyu akşam serinliğinde yada sabah serinliğinden verilmedir. Aşırı sıcakların olduğu vakitte verilecek su, faydadan çok zarar getirecektir. Aşırı sıcaklarda mevcut su çok hızlı bir şekilde buharlaşacağı için toprak yüzeyinde kireçleşme ve tuzluluk meydana gelecektir. Buda bitkinizin bazı besin maddelerini almayı engelleyecektir.

Sulamada dikkat edilecek en önemli husus kalitesiz ve drenajı yapılmamış topraklarda saksı tabanında fazla su birikebilir. Buda orada bir balçık katmanı oluşmasını ve bitkinizin ölmesine neden olur

Gübreleme

Günümüzde artık bitki yetiştiriciliğinde pek çok gübre kullanılmaktadır. Doğal ve suni gübreler düzenli kullanıldığında faydasını görürsünüz. Ama tek seferlik uygulama sadece belli bir yere kadar başarılı olmanızı sağlar. İlk gübreleme işlemi şaşırtmayı yaptığınız sırada kök bölgesine belli bir dozda uygulanarak başlanır ve bitki gelişimine göre 15 -30 günde yapraktan yada toprak yüzeyinden düzenli uygulama devam edilir.

Gübre günümüz toprağında gerekli bir materyaldir, olmazsa olmazlardandır diyebiliriz. Bunun nedeni ise topraktan sürekli alınan besinleri tekrar geri vermemekten ötürü kaynaklanmaktadır. Saksılarda kullandığımız torf ise belli bir yere kadar besin sağlayabilir ( bazı besin maddeleri içinde yok bile diyebiliriz ).

Kimyasal gübreler anı kurtarır. Kısa vadede avantajlı olsa da uzun zamanda zarardır, hem toprağa hem bitkiye. Bu yüzden saksılarda ömürleri kısa olan bitkilerde kullanılması daha doğrudur

Organik gübre kısa vadede olmasa da uzun vadede hem toprağınızı hem de bitkinizi korur ve bünyesini güçlü tutar. Organik gübrelere sığır, koyun-keçi, yarasa, solucan, kemik unu örnek verilebilir

Budama

Fide dikiminden yaklaşık 1 hafta sonra başlar ve hasadın sonuna kadar devam eder.

Budama koltuk sürgünü ile başlar, uç-tepe budaması ve meyve budaması ile devam eder.

Koltuk sürgünü budaması: Domates bitkisi koltuk sürgünü bolca verir. Bunlar verimin düşmesine sebep olur, eğer budanmazlarsa. Koltuk sürgünleri ana gövde ile yaprağın birleştiği yerden çıkar. Fark edildiği anda elle sağa yada sola bükülerek kırılması sağlanır ( eğer sağa sola eğdiğinizde kırılma olmuyorsa anlayın ki verdiğiniz su az geliyor, bu yüzden esnek oluyor ), yada bir bıçak yardımı ile kesin. Eğer müdahale edilmez ise ana gövdeden daha hızlı büyür, bitki gelişimi etkiler. Koltuk sürgünü olduğu için verimde düşmede meydana gelecektir. Koltuk sürgünü güneşin çok olduğu yerlerde meyvede oluşacak güneş yanıklarını engellemek amaçlı kontrollu bir şekilde bırakılır.

Uç-Tepe Budaması:

Bu budama bitkiniz belli bir boya geldiği vakit üzerinde bulunan meyve durumuna, beslenme durumuna ve bulunduğu mevsime göre tepesi kırılarak büyümesi durdurulur. Böylece büyümeye gidecek olan besinler bitki üzerindeki meyvelere yönlendirilmiş olur.

Bu bitkilerde normal şartlarda 13. - 15.  Boğum üzerinden kırılırlar.

Ürün- Meyve Budaması

Bu budama genelde aynı salkımda çok fazla ürün olmasından dolayı yapılan bir budama şeklidir. Aynı zamanda salkım sonunda oluşan büyüme ucuda kırılarak fazla büyüme engellenir.

Hasat                                                                 

Hasat meyvelerin olgunlaşma renklerini (  siyah, kırmızı, pembe ) aldıktan sonra başlanır. Koparma işlemi meyve sapının hemen üstündeki hafif bir çıkıntıdan kırılarak yapılır. Hasat süresi yaklaşık 4 aydır . üretim sezonun sonunda elinizde kalan yeşil olan küçük meyveleri tursu yapımında kullanabilirsiniz. Hasat edilen her üründe sap kısmının olmasına özen gösterin, böylece koparılan yerin solunum hızı minimum olacak ve saklama süresi daha uzun süreli olacaktır.

Hasat sonrası elinizde oluşacak lekeleri bir domatesi kesip elinize sürmeniz yeterli olacaktır.

Depolama

Hasat edilen ürünler tam olgunlaşma renginde hasat yapılmışlar ise en kısa sürede tüketilmelilerdir.

Olgunlaşma rengi hafif bir tonda iken koparılan ürünler daha sonra ışıkta bekletilmek üzere olgunlaşmaları sağlanır. Böylece nakliyede kaybedilecek zamanın önüne geçilmiş ve depolama süresi arttırılmış olur.

Bir diğer saklama şekli. Yarı olgun meyvelerinizi gazete kâğıdına sarıp bodrum katında yada serin olan ortamlarda birkaç ay saklayabilirsiniz